“Dân ta phải biết sử ta”
Công chúa Huyền Trân với Châu Ô, Châu Lý
.
Tượng Huyền Trân tại Đền thờ Công chúa ơ Huế
.
Tượng Huyền Trân tại Đền thờ Công chúa ơ Huế
Nếu như năm 1301, vua Trần Nhân Tông không làm cuộc viễn du 9 tháng sang kinh đô Chiêm Thành để tăng thêm quan hệ hữu hảo láng giềng, sống hòa hiếu với nhau thì đâu có cuộc hôn nhân ngoại giao giữa người anh hùng chống Nguyên – Mông, thái tử Harijatti - khi lên ngôi là vua Jaya Shimhavarman III, tức Chế Mân với công chúa Trần Huyền Trân. Đầu năm 1305, Đoàn sính lễ do Chế Bồ Đài dẫn đầu đem theo hơn trăm người và vàng bạc châu báu cùng với lời cam kết dâng 2 châu Ô và Châu Lý để cầu hôn.
Năm 2007, nhân dân ta long trọng kỷ niệm 700 năm người con gái họ Trần về Chiêm quốc, nhà thơ Xuân Bảo có bài thơ tưởng niệm “ Giọt lệ Huyền Trân”
Cung vàng Chiêm quốc tím chiều hoang
Vẳng khúc Nam ai quá bẽ bàng
Tình nghĩa trăm năm người cách trở
Nước non ngàn dặm lệ tuôn tràn
Phụ hoàng…còn xót con lưu lạc
Trần Khắc…thấu chăng thiếp lỡ làng!
Chín vạn bông trời sao sáng nở
Thôi đành bội ước với tình lang.
Huyền Trân về Chiêm Thành, mặc dầu trước đó Chế Mân đã có chính thất là hoàng hậu Tapasi, người xứ Java, nhưng nàng vẫn được tấn phong làm hoàng hậu với mỹ hiệu là Paramecvari. Nhân dân Châu Ái, Châu Hoan kéo nhau vào khai thác vùng Thuận Hóa, làm nên một cuộc đại di dân. Phú Xuân ( Huế sau này ) trở thành kinh đô Đại Việt. Châu Hóa gồm 3 tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên trở nên sầm uất. Mà trước đó, như nhận định của Sùng Nham hầu Dương Văn An * viết trong Ô Châu cận lục :” Hoàng Việt ta dựng nước, sách trời đã định rõ phân giới. Ngoài 4 thừa tuyên,** nguời Ái Châu hào phóng chuộng nghĩa. Người Hoan, Diễn thuần túy hiếu học. Xưa nay đều thường nói như vậy. Hóa Châu ta tiếp đất Quảng, đất đai hẻo lánh, phong tục quê mùa, muôn vật thưa thớt không thể so với Ái Châu và Hoan Châu được. Từ khi có Đặng Tất nổi tiếng tướng giỏi. Dục Tài lừng danh khoa bảng thì quê ta phong thổ và nhân tài dần dần sánh ngang thượng quốc”.,
Hồng nhan bạc mệnh ! Đúng thế. Nàng về Chiêm quốc được 11 tháng, sinh được hoàng tử thì Chế Mân băng hà. Theo tục “tuẫn tang” thì hoàng hậu phải lên giàn hỏa chết theo chồng. Được tin, vua cha Trần Nhân Tông liền sai Trần Khắc Chung và Đặng Văn sang cứu Huyền Trân về cố quốc. Cuộc cứu thành công. Nhưng không biết giữa đôi trai tài gái sắc này có không mối tình thơ mộng và tưởng chừng tuyệt vọng kia mà chiếc thuyền nhẹ loanh quanh, lênh đênh trên biển một năm trời mới về đến Thăng Long ?
Nhân dân ta vốn có truyền thống “uống nước nhớ nguồn”. Bài Nam Ai cho tới hôm nay vẫn sống đậm trong lòng người dân Châu Thuận và Châu Hóa. Than cho số phận Huyền Trân:
“Nước non ngàn dặm ra đi, mối tình chi ? Mượn màu son phấn đền nợ Ô, Ly. Đắng cay vì đương độ xuân thì. Số lao đao hay là duyên nợ gì? Má hồng da tuyết, quyết liều như hoa tàn trăng khuyết, cho dẫu “ vàng lộn theo chì”…
Ngày nay, ở Huế có đền thờ Công chúa Huyền Trân uy nghi, lộng lẫy nằm trên một ngọn núi sát cố đô. Nhân dân ta quanh năm hương khói không lúc nào ngớt.
Xuân Bảo
---
· Sùng Nham hầu Dương Văn An, người xã Tuy Lộc , huyện Lệ Thủy( Quảng Bình) 34 tuổi đỗ Đồng tiến sĩ, khoa Đinh Mùi ( 1547) làm quan đến Phó đô thượng thư, tước Quận công
· 4 thừa tuyên gồm 4 xứ miền Bắc xưa : Hải Đông, Sơn Tây, Sơn Nam và Kinh Bắc
Quê huơng nghìn dặm bước ra đi ,
Đâu thẹn hồng nhan kiếp nữ nhi…
Nước Việt ngàn trùng mây thăm thẳm ,
Non Chiêm muôn dặm nước xanh rì.
Hai châu Ô, Rí sông liền núi, [1]
Một đấng Huyền Trân sử khắc ghi….[2]
Bên nước bên tình đều nghĩa trọng,
Lên thuyền công chúa bước vu quy…
voduonghonglam
"Van. Bien Hoa thực tế rất giàu ngôn ngữ và thủ thuật trào lộng. Loại trào lộng này dùng để đấu tranh chống tiêu cực rất hay và sâu sắc. Nhưng tại sao Van. Biên Hòa chỉ dám nói trên blog? Điều dễ hiểu thôi, các cụ mình đã dạy "vuốt mặt phải nể mũi". Vả, lại nói sau lưng dễ hơn nói trực diện. Những người xây dựng Văn. Biên Hòa như Xuân Bảo,... đúng ra là so với nhiều người Xuân Bảo có tài, có tác phong giao tế được. Nhưng do bất mãn mà XB trở nên phá phách. Ở đời vẫn vậy "được làm vua thua làm giặc". Rất mong chúng ta kéo XB trở về với Hội để góp thêm sức mạnh. Thù hằn nhau làm gì. Và, ai sai hoặc có lối sống nhỏ nhen hãy sống tốt lên đi (kể cả tôi). Tôi chẳng ghét Võ Nguyện, Xuân Bảo hay bất kể ai, tôi còn học ở họ nhiều điều tốt đẹp khác. Bây giờ bảo tui ghét Khánh Hòa, Nam Ngữ... tôi không thể làm được, chỉ có cái gì không hợp thì không thích thì cho ra ngoài tai.Văn. Biên Hòa nếu không có những cái gây châm biếm, miệt thị thì có thể trở thành một diễn đàn bổ ích! Có phải không nhà thơ Xuân Bảo? Kính!"
.....
Trên đây là lời bình của ĐSQ trên blog VBH. Bác nghĩ sao?
Trần Nhân Tông làm vua ( 1278-1293) Sau đó nhường ngôi và làm Thái Thượng Hoàng (1293-1308).
Vậy:...năm 1301, vua Trần Nhân Tông... nên viết lại là: năm 1301, Thái Thượng Hoàng Trần Nhân Tông...
He heee!! Có đôi lời góp ý. Chúc bác vui!
Một gái Huyền Trân đáng mấy mươi.....
(thơ cũ- không nhớ nguồn)