359. Lời giới
thiệu
Người thơ ra
đi từ con sông mang nỗi nhớ: Sông Thương!
Bắc Giang là quê
hương của 49 làng quan họ. Bởi vậy, một nền dân ca đã rèn đúc nên những nhà thơ
tài danh. Thân Nhân Trung, một trong nhị thập bát tú của chủ súy Tao đàn Lê
Thánh Tông đã để lại cho hậu thế một câu nói bất hủ:
“ Hiền tài là nguyên khí quốc
gia”*
Nơi đó, làng Phúc Long, xã Phúc Tằng, nay là xã Tăng Tiến,
huyện Việt Yên đã sinh ra một nhà thơ, có bài thơ nổi tiếng trong thời kỳ đánh
Pháp. Bài Bên kia sông Đuống và sau này có bài thơ Lá diêu bông và đặc biệt có tập thơ Về Kinh Bắc của nhà thơ
Hoàng Cầm – một nhà thơ lớp đàn anh – cũng mang nhiều nỗi đa đoan! Thân Anh Thỏa
cùng đồng hương.
Và bây giờ xin mời bạn
đọc đi vào khám phá thơ của nhà thơ Thân Anh Thỏa. Ông không có bút danh nào khác ngoài cái tên được cha mẹ đặt. Và điều độc đáo là ngày sinh
của nhà thơ từ trước tới nay, trên tất cả giấy tờ đều ghi là ngày 22 tháng 7
năm 1942 (âm lịch).
Năm 17 tuổi nhà thơ vào đời bằng nghề gõ đầu trẻ. 3
năm sau, năm 1962, trong thời kỳ chiến tranh chống Mỹ khốc liệt, ông vào lính. Rồi được phục viên để rồi 6 năm sau, năm
1968, ông tái ngũ. Và 1970 ông vào chiến trường miền Nam cho đến ngày thống nhất
đất nước.
Cuộc đời binh nghiệp của ông đã giúp nhà thơ trải nghiệm
thực tế chiến trường. Vì vậy, những vần thơ đầu tay của Thân Anh Thỏa là nói về đất
nước Việt Nam thân yêu, trước hết là quê hương yêu dấu, có dòng sông Thương hiền
hòa:
“Quê tôi lưu
luyến một vùng Thương
Miền đất ngàn
năm luyện trí trường
Kim cổ diệt thù bao tiết liệt
Gần xa đón bạn
vẹn trong gương...”
(Xin chào các bạn)
Thơ Thân Anh Thỏa, làng quê mãi âm vang những
làn điệu dịu dàng đằm thắm:
Năm tháng quyện màu nâu, chàm thấp
thoáng
Lời slượn hòa khúc hát trống quân
Cô gái làng Chùa sang thăm nội quê
anh
Bước qua Cầu Ngang, gió bay tà áo thắm
(
Trường ca Quê hương tôi)
Nhưng nổi bật hơn cả là dòng sông Thương –
sông thương, sông nhớ - sông tắm mát quãng đời thơ ấu cho đến khi nhà thơ tạm
biệt để lên đường chiến đấu chống quân thù:
“…Ơi những
nương dâu, ới những bến đò!
Năm tháng có
nghe dòng sông vẫn hát
Nơi cứ lở, nơi cứ bồi xanh ngát
Đây quê mình “sông Thương” đấy anh
ơi!...”
Thời
hoa niên, nhà thơ đón Cách mạng Tháng Tám cùng với ý chí quật cường của một dân
tộc anh hùng:
“…Uất hận
trăm năm dồn ngọn mác
Căm thù giặc
Pháp xuất đôi tay…”
(Nhớ
Ngày Cách mạng thành công)
Đối với Bắc Giang,
nhà thơ không quên mảnh đất thiêng Yên Thế:
“…Khi có giặc
cùng dốc lòng đánh giặc
Rào Non
Tranh, Cần Trạm diệt quân thù
Mảnh đất này
còn vang vọng ngàn thu
Rầm rập bước chân nghĩa quân Thân, Cảnh,
Phúc…”
Nhưng trước hết, người đảng viên tròn 80 năm tuổi đời
và 50 năm tuổi Đảng luôn luôn nhắc nhở trách nhiệm của mình trước thế cuộc.
Như Aragon (thi sĩ cộng sản Pháp), Thân Anh Thỏa gửi gắm niềm tin
và kỳ vọng vào Đảng của mình. Thấy Đảng đã cho mình “sáng mắt sáng lòng”.* Có
đến hàng chục bài thơ Thân Anh Thỏa viết về Đảng:
Mừng Đảng anh hùng tám mốt xuân
Vinh quang sự nghiệp lớn muôn phần
Thù, gian bao lớp đều tàn lụi
Bầu
bạn năm châu lại lớn dần...
(Mừng Đảng ta 81 tuổi)
__________
*Bài thơ Đảng
đã cho tôi sáng mắt sáng lòng của thi hào Pháp Aragon được nhà thơ Tố Hữu
dịch .
Được làm “Anh bộ đội Cụ Hồ”, nhà thơ ca ngợi Hồ Chủ tịch –
Cha đẻ và là vị Thống soái các Lực lượng
vũ trang nhân dân Việt Nam - với những
câu thơ da diết:
“…Đọc Nguyệt chính viên, nhớ Bác Hồ
Lời tiên tri ấy đã thành thơ
“Đầy
thuyền cách mạng” sông vẫn hát
Thế giới hòa ca đến bất ngờ...”
(Đón Nguyên tiêu nhớ Bác Hồ)
Nhà thơ luôn nhớ đến một vị tướng- một trong
hai vị tướng thiên tài của
Việt Nam và Thế giới. Sau Hưng Đạo Đại
vương Trần Quốc Tuấn là Tổng Tư lệnh
Quân đội Nhân dân Võ Nguyên Giáp:
Sự nghiệp anh hùng hiếm mấy ai
Như ông Văn Võ bậc thiên tài
Toàn tâm ái quốc vì dân
tộc
Lớn trí bình sinh diệt giặc ngoài...”
(Nhớ vị Đại tướng của lòng dân)
Nhà thơ cũng đã từng làm người lính đặc
công, cùng đồng đội chịu nhiều gian nan, vất vả, hy sinh:
“…Chuyện xót
xa bao nhiêu cảnh đau lòng
Đói rét,
thương vong, bom mìn, pháo chụp
Chuyện đánh
kho Long Bình của quân Rừng Sác
Chuyện đặc
công diệt Mỹ giữa Sài Gòn…”
(Lính Cụ Hồ tâm sự)
***
Có một mảng đề tài mà nhà thơ quan
tâm hơn hết là tình yêu đối với quê hương, gia đình và bè bạn.Nhưng trước hết là niềm kính yêu vô hạn đối với hai đấng
sinh thành. Trong bài thơ Mừng Cha 75 tuổi,
nhà thơ viết:
Bảy lăm tuổi
vẫn chưa già
Cha vẫn
cùng con cháu xông pha
Gắng sức
ngày đêm hằng phấn đấu
Chính tất
rồi đây phải thắng tà.
Đối với người mẹ, Thân Anh Thỏa thao thức viết:
“…Đêm nay
mẹ có ngủ không?
Hay thương
con ở miền Nam, mẹ nhìn
Mẹ ơi! Mẹ
chớ có buồn
Con đi chân cứng đá mềm hơn xưa…”
(Gửi Mẹ kính yêu)
Hầu như tất cả anh chị em ruột thịt, các con và các
cháu, nhà thơ đếu có thơ viết về họ với tình cảm sâu sắc của dân tộc ta: Anh em như thể tay chân. Hoặc là tình phụ
tử, tình cảm ông cháu…Mừng chị cả “Thọ
tám mươi tuổi”, nhà thơ viết:
Mừng chị
xuân này vượt tám mươi
Cháu con đông đúc tụ quanh người
Cốt gân vững chắc vui hôm sớm
Trí tuệ tinh thông vẹn ý lời…”
Một số lớn bài thơ,
nhà thơ viết cho con, cho cháu. Trong bài Dặn
con trai, nhà thơ nhắc nhủ:
“...Có rèn, có học thì thành
đạt
Không luyện không tu hẳn kém phần...”
Bài Mừng tuổi hai cháu đích tôn ông Thân
Anh Thỏa viết:
“...Ông chúc hai thằng thêm
tuổi mới
Càng in đậm đức
của cha ông!
Nhưng trước hết, Thân Anh Thỏa dành cho người
vợ chung thủy, lam lũ với ruộng đồng, những vần thơ cháy bỏng yêu thương. Một
mong ước đơn sơ:
“...Anh ao ước một ngày nào
đó
Ta
được gần nhau sớm sớm chiều chiều
Cùng góp sức xây nhà dựng cửa
Nuôi dạy con, cấy lúa chăn
heo
Nhưng em ơi! Đất nước lại
chiến tranh!...”
(Thư gửi
vợ)
Đối với bạn bè thân hữu,
nhà thơ viết nhiều bài thơ chúc tụng, giao lưu thù tạc, chia sẻ:
Tôi lại về với quê mẹ sông
Thương
Để
gom góp một thởi xuân hiển hách
Nơi
mẹ cha chắt từng giọt mưa, hạt nắng
Kết
hương trong ngan ngát để tặng đời...
(Khúc
chia tay bạn hữu)
Hoặc:
“...Hỡi người Đại Phú quê tôi
Đọc
thơ anh thấy quê người đáng yêu
Giặc vào đánh giặc sớm chiều
Giặc
tan sản xuất xây nhiều nhà cao
Đồng vàng trải thảm trước sau
Thanh bình rộn tiếng sáo diều
ngân nga...”
(Gửi anh Hoàng Mậu)
***
Nhà thơ dành phần lớn
trang viết là những bài thơ Đường luật. Thân Anh Thỏa tự mày mò học hỏi trong vốn
thơ ca dân tộc: Ông đọc nhiều thi phẩm của Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Nguyễn Gia
Thiều và Hồ Xuân Hương. Đồng thời như người xưa nói “Học thày không tày học bạn”.
Ông nhờ bạn bè thi hữu hướng dẫn làm thơ Đường luật. Thế nên, trong tập thơ
này, một phần lớn là thơ Đường luật.
Thân Anh Thỏa cũng ảnh
hưởng thơ châm biếm của các nhà thơ tiền bối: Tú Xương, Nguyễn Khuyến, Hồ Xuân
Hương...
Nhà thơ cũng dành một phần cho thơ ca ngợi công đức của
các đấng tiên hiền như các bài Nhớ Cụ Phan Đình Phùng và Mừng Cụ Phan 160 tuổi...
Thoáng đã một
trăm sáu chục năm
Đất Hà Tĩnh hiện một
danh nhân
Trừ gian,
diệt Pháp gan thi sắt
Cứu nước,
thương ân trí tựa thần…”
(Mừng Cụ Phan
160 tuổi)
Nhà thơ viết nhiều bài cho lớp nhà thơ đàn anh, nhiều
tuổi như các bài viết cho như bài Gửi Cụ Hoàng Zi Luyện, Thăm Bác Đinh Quang Định,
Hồi âm thư bạn Hà Đức Cung, Đọc thơ bạn tặng, Gửi Hà Mộc Sỏi,Thăm anh Nguyễn
Thìn, Nhắn Hà Lợi…
***
Tình bạn thâm giao đã bồi đắp cho người thơ
Thân Anh Thỏa nhiều cảm xúc đáng quý!
Trong phần Tự sự, nhà thơ ghi chép nhửng
cảm xúc thường nhật. Không thể nói đó là những điều vụn vặt mà là như một chuỗi
nhật ký THƠ.
Chúng tôi trân trọng giới thiệu Thơ Thân
Anh Thỏa với tấm lòng yêu mến – người Thơ đã ra đi cứu nước từ thuở thiếu thời
– cho đến lúc tóc đã ngả màu sương. Và sống trọn tình yêu với quê hương quan họ.
Con sông Thương hiền
hòa đã nuôi dưỡng cho Thân Anh Thỏa một hồn thơ, một cõi thơ đầy tâm huyết và
chí khí kiên cường của Yên Thế oai hùng!
Nhà thơ Xuân Bảo.
Chú thích :
Bài
viết này làm xong từ hồi đầu đại dịch Vũ Hán Chinazi 27/4/2021. Nhưng vì Covit-19 nên đành để lại cuối năm mới đưa
vào bản thảo chinh để lấy giấy phép xuất bản .
Bên bờ Phước Long Giang, sáng ngày
4/11/2021.
Nhà thơ Xuân Bảo
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét